1 NİSAN 1924 ZONGULDAK

 
Dün 1 Nisan pazartesi idi Zonguldak şehrimizin cumhuriyetin ilk il oluşunun yıl dönümü idi biz ne yaptık nasıl atladık bu büyük olayı.  Anlatayım Pazar günü yaşadığımız yerel seçim gümbürtüsü insanların bütün dikkatini oraya çekmeye takip etmeye yeterli oldu.

Neyse ki seçim bitti hayat normale dönmeye başladı biz uyandık, baktık ki 1 Nisan çok önemli imiş. Bugün bir dostum sosyal medyasında paylaşınca eyvah dedim bunu nasıl atladım mesaj attım ona yazacağım dedim araştırıp yaz ağabey dedi iyi olur dedi. Hemen bilgisayarın başına geçtim Zonguldak il oluşu ile ilgili aramaya başladım Zonguldak valiliği internet sitesi çıktı karşıma. Çok iyi bilgilerle doluydu tebrik ederim ayrıntılı ve eski tarihten bu tarafa kadar bilgi paylaşışmış. Aynen size aktarmak isterim açıklamaları.

Arkeolojik kanıtlara göre MÖ 2500'lere uzanan bir geçmişi bulunan bölgenin bilinen o ki ilk yerleşenleri Hattiler, daha sonra ise Hititler olmuştur. Yörenin ilk sakinleri Frig boylarından oluşan Bithin, Mariandyn ve Migdon adlı göç topluluklarıdır. MÖ 7. yüzyılda başlayan Batı Anadolu'dan Karadeniz'e Yunan kolonizasyonu sürecinde yörede de ticaret amaçlı limanlar kurulmuştur. MÖ 334'e kadar Perslerin egemenliğinde kalan bölge, Büyük İskender'in Anadolu seferinin ardından kısa bir süre için Makedonyalı subaylarca yönetilmiştir.

Pers satrapı Mithridates'in yöre halkının desteğiyle Batı Karadeniz bölgesinde kurduğu Pontus devletinin parçası olan Zonguldak, Roma İmparatorluğu'nun bu devleti MS. 1. yüzyılda yıkmasına dek sürmüş, Roma'nın ikiye bölünmesinden sonra da Doğu Roma toprağı olmuştur. Zonguldak Ereğli bölgesi Hristiyanlığın ilk yayıldığı yerlerden biri olma özelliği kazanmış, bu dönemde İsa'nın havarilerinden Adreas bugün de görülebilen Kutsal İbadet Mağaraları'nda ilk ayinleri düzenlemiştir.


Yöreye Anadolu Selçuklu ordusu 1084 yılında gelmiş ve yöreyi fethetmiştir. Daha sonra ise yöreyi Cenevizliler ele geçirmiş, beylikler döneminde ise Candaroğulları bölgede hakimiyet kurmuştur. 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Amasra’yı almasıyla birlikte Zonguldak ve çevresi tamamen Osmanlıların eline geçmiştir.

II. Mahmut döneminde, Uzun Mehmet’in 1829 yılında Ereğli ilçesi Kestaneci köyünde taşkömürünü bulması ve 1848 yılında da yörede kömür işletmeciliğine geçmesi ile Zonguldak İlinin önemi artmış ve hızla gelişmeye başlamıştır. İlk kömür ocaklarını Belçikalı ve Fransız şirketler işletmiştir. Bu gerçek öncesinde Zonguldak, Devrek ilçesine bağlı küçük bir köydür ve Ereğli, Amasra ve Bartın gibi kendisinden çok eski kentlerin yaşadığı tarihi olaylara bağlı kalmıştır.

19. yüzyılın sonuna doğru İngiliz, Fransız, Belçikalı ve Rus şirketleri taşkömürü üretimi yapmak üzere yöreye akın etmiştir. Yöredeki şirketlerin haklarını korumak ve üretimi artırmak bahanesiyle Fransız askerleri önce Zonguldak’ı, ardından da Kdz. Ereğli’yi işgal etmiş (1919); ancak, Zonguldak ve çevresinde oluşturulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerine bağlı milis güçlerinin karşı koymasıyla 18.06.1920’de Kdz. Ereğli’den, 21.06.1920’de ise Zonguldak’tan çekilmek zorunda kalmışlardır.

1 Nisan 1924 tarih ve 491 sayılı Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun 60. maddesine göre sancaklar kaldırılınca, Zonguldak bağımsız mutasarrıflığı Vilayet yapılmış, böylece Cumhuriyet sonrası kurulan ilk il olma unvanını kazanmıştır.

Zonguldak Adının Kaynağı:
Zonguldak adının nereden geldiği ile ilgili çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Zonguldak kent merkezinin bulunduğu alan, eskiden Üzülmez Deresi’nin ağız kesiminde yer alan bir bataklıktı. İlkçağda “Sandraka/Sandrake” adıyla bilinen yerleşim yeri, adını Sandra Çayından (Üzülmez/Zonguldak Deresi) almıştır. Bir başka görüşe göre, yörenin sazlarla kaplı olması nedeniyle “sazlık, bataklık” anlamına gelen “Zonguralık, Zunguralık, Zongalık, Zungalık” sözcüğü zamanla değişerek Zonguldak’a dönüşmüştür. Bu görüşü pekiştiren varsayım ise, sazlık ve bataklığın neden olduğu sıtma hastalığının belirtisi olan “titreten yer” anlamındaki “Zonklatan” sözcüğünden geldiğidir. Bir diğer söylentiye göre ise kent adını, ocakları ilk işleten Fransız ve Belçika şirketlerinin kentin hemen yanındaki Göldağı mevkiini nirengi noktası almaları sonucu, Göldağı kesimi ya da bölgesi anlamına gelen “Zone Ghuen Dagh”ın Türkçe okunuşundan almıştır.

Merkez  İlçeye bağlı 4 belediye, 38 mahalle ve 23 köy bulunmaktadır. 
TÜİK'in 2023 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre Zonguldak'ın nüfusu bir önceki yıla göre 2 bin 982 kişi artarak 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla 591 bin 492 kişi oldu. Zonguldak kaç kilometrekare?Zonguldak, Batı Karadeniz Bölgesi'nde, Karadeniz'e batı ve kuzeyden kıyısı olan bir ildir. 3.310 km²lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının binde altısını kaplar.

Zonguldak ili ılıman Karadeniz ikliminin etkisi altındadır. Her mevsimi yağışlı ve ılık olan Zonguldak'ta kurak mevsime rastlanılmamaktadır. En fazla yağış sonbahar ve kış mevsimlerinde görülür. İlde mevsimler ve gece-gündüz arasında önemli bir sıcaklık farkı bulunmamaktadır. Zonguldak en çok ne yetişir? Sebze ve meyvecilik gelişmiş olup, en çok karalahana, hıyar, sakızkabağı, pırasa, ıspanak, armut, fındık, erik, dut, ceviz, kestâne, kızılcık ve kiraz yetiştirilir.

Zonguldak'ın genel özellikleri nelerdir?Yağışlı bir iklime sahip olan Zonguldak, yer üstü ve yer altı su kaynakları bakımından oldukça zengindir. Zonguldak'ın ilçeleri ise şunlardır; Merkez İlçe, Alaplı, Çaycuma, Devrek, Gökçebey ve Karadeniz Ereğli, Kilimli ve Kozlu. Zonguldak yeryüzü şekilleri açısından engebeli bir arazi yapısına sahiptir.
Zonguldak'ta en önemli geçim kaynağı nedir? Zonguldak ilinin ekonomisi madenciliğe ve sanayiye dayanır. Ormancılık, hayvancılık ve tarla tarımı ikinci önemli bir kaynaktır. İl sınırları içinde zengin kömür yatakları bulunur.

Bunlara dayalı demir- çelik fabrikaları ve bunlara bağlı yan sanayii ekonomi içerisinde önemli yer tutmaktadır. Zonguldak, Filyos plajı, Kozlu plajı, Kapuz plajı, Ilıksu plajı, Türkali plajı, Erdemir plajı, Ereğli Belediyesi Halk plajı, Değirmanağzı plajı, Göbü plajı, Alaplı plajı, Mevreke plajı, Armutçuk plajı, Uzunkum plajı, Karakum plajı, Hisararası plajı gibi birçok plaja sahiptir.4 m2

Evet bizim sevgili ilimizin ve memleketimizin mazisi böyle geç kaldık yazmak için özür dileriz…….